Boeken

Boek: Als je het licht niet kunt zien

Als Je Het Licht Niet Kunt Zien Anthony Doerr

Tijdens een fase waarin ik meer boek reviews las dan boeken zelf, kwam ik een aantal veelbelovende tegen over Als Je Het Licht Niet Kunt Zien. Toen ik een dankjewel-boekenbon kreeg aan het einde van mijn tijd bij de ‘Voorlees Express’ vond ik al snel mijn weg naar de American Bookstore in Amsterdam. In hun mooie, grote collectie zag ik dit boek wederom staan. Normaal gesproken pak ik niet snel een boek over de oorlog op. Maar uit herkenning keek ik er even naar, en na het lezen van de eerste pagina wist ik dat dit boek met mij mee naar huis kwam.


Als Je Het Licht Niet Kunt Zien is geschreven door de Amerikaanse auteur Anthony Doerr. Doerr heeft een hoop prijzen op zijn naam staan, en dit boek, uitgegeven in 2014, ontving de Pulitzer Prize for Fiction. Volkomen terecht. Ik had nooit eerder iets van Doerr gelezen, maar na het lezen hiervan ben ik zeker benieuwd naar zijn eerdere boeken. Ik heb dit boek in het Engels gelezen, maar sinds februari dit jaar is het er ook in het Nederlands.

Om te beginnen, dit boek is echt heel mooi. Het is teder en realistisch geschreven, en zonder dat het te langdradig of saai is, is er genoeg aandacht besteed aan de details die het verhaal intiem maken. Het is onvermijdelijk om al snel om de hoofdkarakters te gaan geven; je wilt het beste voor ze. Maar zoals eerder gezegd is dit een verhaal wat plaatsvindt in de oorlog, en zijn ‘de beste’ momenten maar zuinig aanwezig. Toch is het geen depressief boek, er lijkt altijd wat liefde en acceptatie door te schemeren. Als Je Het Licht Niet Kunt Zien heeft me die liefde laten voelen, voor de schrijfstijl en de karakters, maar heeft me ook verdrietig gemaakt. Na de eerste 200 bladzijdes wordt er een soort intensiteit toegevoegd aan het verhaal. Heftige gebeurtenissen worden dan beschreven met in combinatie hoe het iedereen raakt en beïnvloed. Het maakt het zo duidelijk wat oorlog met ‘normale’ mensen doet, terwijl iedereen gewoon probeert om er altijd het beste van te maken. Dat is, net als in het echt kan ik me zo voorstellen, best hard.

In Als Je Het Licht Niet Kunt Zien vind je twee hoofdpersonen. De Duitse Werner Pfennig en de Franse Marie-Laure. Beide zijn kinderen die opgroeien in de tijd dat de Tweede Wereld Oorlog aan het opkomen is. Marie-Laure woont met haar vader in een Parijs’ appartement. Op jonge leeftijd raakt ze blind, en haar vader neemt haar vaak mee naar zijn werk in het museum. In miniatuur maakt hij voor haar hun buurt na van houten huisjes, wat Marie-Laure helpt om de weg te vinden in het echt. Ze zijn niet rijk en leven een simpel leven, maar zijn tevreden.

Wanneer Parijs gebombardeerd wordt en de Nazi’s steeds duidelijker aanwezig zijn, vluchten Marie-Laure en haar vader naar het dorp waar haar groot-oom Etienne woont. Ze hebben elkaar nog nooit ontmoet en kennen elkaar alleen van verhalen. Etienne heeft zijn eigen emotionele bagage en vecht met herinneringen en de daaruit voortgekomen spoken. Het duurt even voordat iedereen een nieuwe gezamenlijke balans heeft gevonden, maar Etienne begint al snel om Marie-Laure te geven. Wanneer de tijd komt dat het niet meer veilig is voor haar om naar buiten te gaan, helpt hij het meisje om aan mooiere tijden te blijven denken.

“Other evenings they play Flying Couch. They climb onto the davenport and sit side by side, and Etienne says, “Where to tonight, mademoiselle?” “The jungle!” Or: “Tahiti!” Or: “Mozambique!” “Oh, its a long journey this time,” Etienne will say in an entirely new voice, smooth, velvety, a conductor’s drawl. “That’s the Atlantic Ocean far below, it’s shining under the moonlight, can you smell it? Feel how cold it is up here? Feel the wind in your hair?” “Where are we now, Uncle?” “We’re in Borneo, can’t you tell? We’re skimming the treetops now, big leaves are glimmering below us, and there are coffee bushes over there, smell them?” and Marie-Laure will indeed smell something, whether because her uncle is passing coffee grounds beneath her nose, or because they really are flying over the coffee trees of Borneo, she does not want to decide.”

Als je het licht niet kunt zien, boek

Werner Pfennig is een weesjongen. Hij woont in een klein weeshuis in een dorp waar alle mannen uiteindelijk in de mijnen belanden om daar de rest van hun leven te werken. Samen met zijn zusje Jutta luistert Werner vaak stiekem naar de radio, die hij ooit vond en weer liet werken. Hij houdt enorm van leren en is gefascineerd over hoe alles op een bepaalde manier functioneert. Wanneer iemand van hoge ranking in het leger een radio gerepareerd moet hebben en hij van dit weesjongetje hoort, brengen soldaten Werner naar hem toe. Het lukt Werner de radio weer te maken. Niet lang daarna krijgt hij het nieuws dat hij hierdoor met een beurs naar een zogenaamd enorm goede school gestuurd kan worden. Het lijkt een onverwachtse opening naar een ander leven dan waar hij altijd bang voor was, en hij kan niet wachten om nog veel meer te leren. De school blijkt echter een grote voorbereiding voor het Duitse leger te zijn. Het is geen fijne plek om te zijn. Werner kan geen eerlijke brieven versturen of ontvangen naar en van zijn zusje, en hij vraagt zich vaak af of hij er wel goed aan heeft gedaan om naar deze school te gaan.

” One windy afternoon he pulls Helmut Rödel out of line. Helmut is a small, unpromising child from the south who keeps his hands balled in fists nearly all his waking hours. “And who is it, Rödel? In. Your. Opinion. Who is the weakest member of the corps?” The commandant twirls the hose. Helmut Rödel takes no time. “Him, sir.” Werner feels something heavy fall through him. Rödel is pointing directly at Frederick. Bastian calls Frederick forward. If fear darkens his friend’s face, Werner cannot see it. Frederick looks distracted. Almost philosophical. Bastian drapes his hose around his neck and trudges across the field, snow to his shins, taking his time, until he is little more than a dark lump at the far edge. Werner tries to make eye contact with Frederick, but his eyes are a mile away. The commandant raises his left arm and yells, “Ten!” and the wind frays the word across the long expanse. Frederick blinks several times, as he often does when addressed in class, waiting for his internal life to catch up with his external one. “Nine!” “Run,” hisses Werner. “

Er gaan jaren voorbij en uiteindelijk kruizen de wegen van Werner en Marie-Laure. Het is een heftig moment, in een wanhopige tijd. Wat de reden van hun ontmoeting is en wat er daarna gebeurt wil ik niet verklappen. Zoals gewoonlijk raad ik je aan om het zelf uit te gaan vinden.

Anthony Doerr had tien jaar nodig om Als Je Het Licht Niet Kunt Zien af te krijgen, met alle research over de Tweede Wereld Oorlog erbij. Maar het is het waard geweest, want deel van de reden dat dit boek zo goed is, is omdat het duidelijk is dat Doerr, naast dat hij een prachtig verhaal verteld, weet waar hij over schrijft. De emoties en gebeurtenissen zijn realistisch. Als je op zoek bent naar een boek wat makkelijk genoeg leest, je echt even meeneemt naar een ander leven, en tegelijkertijd je herinneringen van geschiedenisles verfrist, dan is dit het boek voor jou.

Als je het licht niet kunt zien, Anthony Doerr, cover

No Comments

Leave a Reply