Boeken Cystic Fibrosis

Gezondheid volgens 1959

Studie en repeteerboekje voor verplegenden

Kringloopwinkels zijn de perfecte schattenbewaarders. Meubilair, servies, prullaria, boeken, alles! Het is geen geheim dat een flinke dosis van mijn leesboeken daar dus vandaan komt, maar tegenwoordig vind ik er ook steeds vaker oude boeken. Als in, ècht oude boeken. Ik vond er een veertig jaar oud versleten tuiniersboek met prachtige illustraties. Het is misschien cru, maar ik ben van plan om de mooiste daaruit te snijden en in te lijsten. Hip en retro, weet je wel. Maar mooi, ook. En de laatste keer dat Vriend en ik wat kringloopwinkels afstruinden, al zoekende naar passend spul voor ons nieuwe huis, liep ik tegen een ‘Studie en repeteerboekje voor verplegenden’ aan, met lessen over de gezondheid. Uit het jaar 1959.

Gezondheid jaren vijftig

Het tijdperk waarin zwangere vrouwen doodgingen aan de griep, en wanneer pas net besloten werd dat elke patiënt zijn eigen spuit nodig had. Aaah, de melancholie. In 60 jaar tijd verandert er natuurlijk best wat in de wetenschap en behandelingen. Er staan een hoop onderwerpen en ziektebeelden in dit boek, waarvan sommige nog zò anders zijn dan vandaag de dag. Over een hele hoop hoofdstukken weet ik ook niets af, dus daarover kan ik moeilijk vertellen wat de verschillen tussen toen en nu zijn. Maar er staan genoeg adviezen in die ik wel kan vergelijken. Bijvoorbeeld:

Periodieke onthouding (oftewel: anticonceptie)

Niets geen pil of condoom zestig jaar geleden, maar: slim omgaan met de vrouwelijke cyclus. En dat alleen als uitzondering.

Studie en repeteerboekje voor verplegenden

“Rond het tijdstip van de ovulatie is de kans op bevruchting het grootste. Vlak vóór en vlak ná de menstruatie is de vrouw tijdelijk onvruchtbaar. Om gegronde medische of sociale redenen (oordeel van biechtvader) mogen echtparen van deze wetenschap gebruik maken. Onze landgenoot Dr. J. Smulders († 1939) ontwierp hiertoe de zogenaamde periodieke onthouding (methode: Ogino-Knaus-Smulders).” p.97

Wikipedia legt deze periodieke onthouding nog uitgebreider uit, mocht je daar interesse in hebben. (Want wie wil nou niet meer weten over anticonceptie uit de vorige eeuw?!)

Longbloedingen

Werken we longbloedingen nu tegen met vitamine K, ander bloedstollend spul en dichtgemaakte adertjes, zo was het in 1959 ‘opgelost’ met wat huis, tuin en keuken kunsten.

Gezondheid inhoud

“Bij longbloeding, (bloedspuwing) brengt men de patiënt in half zittende houding in bed. Laat hem stukjes ijs slikken, verbiedt hem te spreken, geef hem een ijsblaas op de longtoppen; een à twee eierlepels zout geven en water toe laten drinken, werkt dikwijls gunstig. Men waarschuwe de medicus. In de eerste dagen na de longbloeding slechts koud drinken en vloeibaar voedsel geven.”  P. 243

Ehm disclaimer; don’t try this at home, ofzo? Ik ben zó geïntrigeerd door deze behandeling dat ik hem eigenlijk gewoon eens wil gaan uitproberen. Ik bedoel, er moet toch een reden zijn dat dit werd opgeschreven? Dat zout en het ijs doen misschien iets voor je bloeddruk? Alleen dat niet spreken en vloeibaar voedsel laat ik links liggen in dit experiment hoor, daaag.

Vernevelen

Onder het hoofdstuk Inhaleren valt te lezen hoe er verneveld (/gestoomd/gesprayed) werd. Doen wij het ondertussen met een apparaatje wat vaak niet groter is dan een discman of gameboy, zo gebeurde dat zestig jaar geleden nog net wat anders.

Vernevelen

“Inhaleren is het inademen van medicamenten en wordt bij aandoeningen van de luchtwegen voorgeschreven. De meest eenvoudige manier is het inademen van warme vochtige lucht. Dit kan gebeuren met een stoom- of croupketel. In de wijde ketel is water, 3/4 gevuld, waaronder een spirituslampje brandt. Wordt de stoom gevormd, dan wordt deze door de lange, smalle pijp, die aan de ketel vast zit, uitgedreven. Deze pijp of tuit is zeer land en loopt nauw uit, zodat de stoom onder zekere spanning komt waardoor ze met tamelijk veel kracht uit de tuit vliegt en nog een heel eind in dezelfde richting voortstuift. Dáár is dus die lange tuit voor nodig, bij een gewone waterketel verspreidt de stoom zich direct en gaat uit elkaar. Omdat de stoom uit de tuit nog een eind voortgestuwd wordt, kunnen we de stoomketel op een vrij grote afstand van de patiënt plaatsen, wat met het oog op brandgevaar, vooral bij kinderen zeer veilig is.

We zetten de stoomketel zo, dat de stoom even boven langs de neus en mond gaat, dan ademt de zieke vochtige warme lucht in. We moeten er op bedacht zijn dat de eerste stoom die uit de tuit komt soms erg spat. We moeten daarom de ketel eerst flink laten doorstomen alvorens hem op de patiënt te richten, om verbranding te voorkomen. Door het stomen komt het slijm beter los en hoest de patiënt gemakkelijker op. We moeten er goed voor zorgen dat de ketel niet droog kookt, hij wordt dan lek, dus op tijd kokend water bijvullen. Wanner het een ketel met een spirituslamp is, dan ook bijtijds de spirituslamp vullen, nadat zij enige minuten uit en bekoeld is. Laat men de lamp uitbranden, dan geeft dat een onaangename reuk en men krijgt narigheid met het katoen, dat gedeeltelijk verkoold is.” p. 632.


Studie en repeteerboekje voor verplegenden

So there. Drie mooie voorbeelden van de geneeskunde van zestig jaar geleden. Wat klinkt het aftands, en wat ben ik blij dat we tegenwoordig geen kokend water meer hoeft te inhaleren. Als Cystic Fibrosis patiënt was het in 1959 sowieso niet de beste tijd om te leven want eh… dat leven zou over het algemeen niet heel lang duren. CF was wel al ietwat bekend; in het decennium van dit lesboek werd er bijvoorbeeld uitgevonden dat het zoutgehalte van het zweet afwijkt en werd de zweettest ontwikkeld. Maar heel veel meer dan dat was er nog niet bekend. Zo zie je hoeveel er in zestig jaar kan veranderen, en wie weet waar we over nog eens zestig jaar zullen staan…

Studie en repeteerboekje voor verplegenden

4 Comments

  • Reply
    Roos
    02/02/2017 at 3:44 pm

    Whahaha, periodieke onthouding mag alleen mits medisch of sociaal blablabla. Wie heeft er nou seks nodig op medische basis? XD Ijsblaasjes op de longen maken klinkt dan weer niet echt heel fijn.
    Bij droogkoken wordt de ketel lek, fijn dat er ook huishoudelijke tips bij staan. Leuk, zo’n boekje! :P

    • Reply
      Sarah Smit
      11/02/2017 at 12:12 am

      Haha Roos, ik denk dat ze bedoelen dat juist die onthouding alleen mag mits medisch enzo ;) Alhoewel er ook best wat mannen zullen zijn die zouden willen dat ze sex nodig zouden moeten hebben om medische reden haha. X

      • Reply
        bowe
        11/02/2017 at 1:26 am

        Sex = beweging
        Beweging = noodzakelijk bij CF
        Conclusie : Sex is noodzakelijk.

        • Reply
          Sarah Smit
          15/02/2017 at 11:51 am

          Altijd de beste in het vinden van de pure essentie van een stuk tekst Bowe!!

    Leave a Reply