Veel van dit soort boeken lees ik niet. Te dramatisch, te optimistisch, te oppervlakkig… ik heb er snel mijn oordeel over klaar. Maar als je dan toch in een bed ligt en heel hard probeert om geen geld uit te geven in de AKO een paar verdiepingen beneden je, en er wordt een boek je schoot in geworpen… iets met een paard en een bek of een mond.

Zo kwam het dat ik LEEF door Laura Maaskant tijdens mijn laatste ziekenhuisopname in één dag uitlas. Het is een biografisch boek over een meisje wat kanker krijgt op haar vijftiende. En dan nog een keer op haar negentiende. Om vervolgens bij het horen van de kansen op genezing te besluiten niet meer aan behandelingen te beginnen. Zoals gezegd een tikkeltje zwaar leesvoer dus, maar fck, dat is het verhaal natuurlijk ook gewoon. Over het algemeen vond ik het goed geschreven, juist ook omdat ik zelf niet zou weten op wat voor manier ik zo een verhaal zou willen vertellen. Doodeerlijk met de kans om zwaar depressief over te komen? Te vrolijk en optimistisch waardoor het meteen minder echt en meer irritant zou klinken? Na het lezen van dit boek weet ik dat Laura Maaskant slim is en ze en lijkt een fijn karakter te hebben. Daarnaast stonden er wat meer herkenbare stukjes in dan in vorige ziek-zijn boeken die mijn neus voorbij zijn gekomen. Wederom wat heftiger neergepend dan waar ik zelf voor zou kiezen, maar daarom misschien juist een goed inkijkje in emoties die in mijn leven best wel aanwezig zijn maar moeilijk over te vertellen zijn door mijzelf.

“Een heel hoofdstuk in Maartens boek gaat over positief denken, gepaard met termen als ‘vechten’ voor de ‘overwinning op de dood’. Eigenlijk is het heel raar om tegen iemand te zeggen dat hij kan vechten voor zijn genezing. Daarmee zeg je, zonder dat je dat misschien echt zo bedoelt, dat degene die niet geneest niet hard genoeg heeft gevochten. Zo is iemand zelf onderdeel van zijn of haar genezingsproces, en wordt er een zekere verantwoordelijkheid bij de patient gelegd. Maar heeft iemand die doodgaat dan niet genoeg verantwoordelijkheid genomen voor zijn genezingsproces? Is het leven het enige wat je in geval van ziekte kunt winnen? Naar mijn idee kun je maar in een opzicht ‘winnen’, om dat woord maar even te gebruiken, en dat is door de groei van je persoonlijkheid, de groei als mens. Ziek zijn is altijd een groeiproces. Of je nu doodgaat of niet, of het je tijd is of niet, het enige wat op dat moment mogelijk is, is groeien.” (p. 49)

Dit boek leest lekker, met de 185 dikke bladzijdes en het uitnodigende lettertype. Het taalgebruik is fijn; goed te begrijpen maar intellectueel genoeg. In het hoofdstuk ‘Wat ik vooraf wil zeggen’ schrijft Maaskant over hoe het nu (Maart 2014) is en waarom ze wilde dat dit boek er kwam. Wat ze heeft geleerd van ziek worden en wat het haar heeft gebracht. En ook wat ze als advies wilt meegeven aan iedereen die het horen wil: LEEF!

“Na een tijdje ga ik weer naar school. Ik plan mijn eigen rooster, zodat ik alleen de vakken volg waar ik les voor nodig heb. Op een maandagochtend zit ik in een klaslokaal voor het eerste lesuur: wiskunde. Omdat dit het eerste uur is na het weekend, nemen de meiden zoals gebruikelijk eerst de zaterdag en dan de zondag uitgebreid door. De gesprekken over zaterdagavond zijn vooral heel spannend, ze gaan over disco’s en zoenen. Vervolgens worden de haarproblemen besproken, dat hun haar deze dag echt niet zit. De andere vriendin hoort dan te zeggen dat het allemaal wel meevalt. Zo gaat het spel altijd. Ik probeer met alle macht mee te doen aan deze gesprekken, maar denk aan mijn zaterdagavond. Na het eten lag ik om acht uur op bed. En over mijn haar wil ik het al helemaal niet hebben. Het is zo’n vier centimeter lang en ik ben er megatrots op.” (p. 73)

Als je ziek bent word je gedwongen om heel bewust met dat stukje van je leven bezig te zijn (vechten, enzo). Voor mij en ik denk elke andere patient was en is het best wel lastig om daar je draai in te vinden. Maar zodra je daar comfortabeler mee weet om te gaan, komt de stomme realisatie om de hoek dat je vervolgens ook weer je draai moet vinden in het ‘normale’ gedeelte van je leven. Freaking, what?! Het is meer dan eens voorgekomen dat ik super blij was om net als de rest van de wereld naar een cafe/feestje/etentje te vertrekken om mee te doen met het leven van de mensen om mij heen, om vervolgens naar de gesprekken te luisteren en me zo, zo ver verwijderd te voelen van waar het over ging. Je wílt het super graag net zo interessant vinden als de mensen die het gesprek voeren, maar tegelijkertijd vraag je je af hoe iemand dit onderwerp in godsnaam belangrijk kan vinden. Terwijl het dus echt het doel van de avond was om het juist over dat soort dingen te hebben. Btch please.

In LEEF verteld Laura Maaskant wat ze doet sinds haar (tweede) diagnose, hoe haar leven eruit ziet en ook veel van wat er in haar hoofd speelt. Dit doet ze vaak door middel van het beschrijven van gesprekken die ze regelmatig voert met één van haar drie oudere broers, die haar elk op hun eigen manier steunen. Er is te lezen hoe ze naar Amsterdam verhuist om aan haar studie te beginnen, voordat ze weet dat de kanker terug is gekeerd. Hoe ontzettend ze geniet van haar eigen leven daar, hoeveel ze van koken houdt en daardoor een bijbaantje bij een catering bedrijf krijgt. Hoe haar ouders opeens voor haar deur staan en ze meteen begrijpt dat de resultaten van de vorige standaard check positief zijn teruggekomen, net als ze eindelijk weer leeft zonder zich patiënt te voelen. Ze praat alle mogelijkheden door met haar arts en in mijn ogen valt het goed te begrijpen dat ze ervoor kiest om niet meer te beginnen aan behandelingen. Al weet ik niet of ik hetzelfde zou doen, of ik er zeker genoeg van zou durven te zijn. Dat weet je denk ik echt pas als je jezelf in die situatie bevind. Laura kiest ervoor om te stoppen met haar studie, om zoveel mogelijk nog uit haar leven te halen wat erin zit (maar wat is dat en hoe doe je dat? Ze besluit dat het voor haar ‘normaal leven’ is) en om samen met een goede vriendin een Amsterdams appartement in te trekken als laatste woonplek.

“Mijn lichaam is blij dat ze mag gaan, maar laat nog even horen dat ze aanwezig is: ze doet pijn, is moe, voelt uitgewoond en allesbehalve twintig jaar jong. De zorg voor haar valt me soms zwaar. Alsof ze een klein kind is voor wie ik zorg moet dragen, eentje dat jengelt als ze te laat naar bed gaat, dat huilt als ‘s ochtends de wekker gaat, eentje dat koud is pijn heeft. Een kind dat om de drie uur vraagt om rust. Ja, een zware last is ze. En dan te bedenken dat ze een vreemde voor me is. Hoe lang ken ik haar nu: negentien jaar. Is dat niet voldoende om te weten wat er speelt? Waarom voelde ik me topfit toen ik uitzaaiingen had? Waarom voel ik nu buikpijn, waarom val ik zomaar flauw? Waarom word ik ‘s nachts wakker van de pijn in mijn benen, die van mijn lijf lijken te branden? Ik weet het niet. Ik weet niet wat er zich afspeelt in mijn lichaam. En toch, lief lichaam, ben ik van je gaan houden, omdat ik weet dat je huilt om alles wat je mijn jonge geest niet geven kunt. Ik weet dat je in tweeën scheurt als ik je vertel dat mijn levenslustige geest eigenlijk op zoek is naar een nieuw lichaam. Ik weet dat je me nooit opzettelijk zoveel pijn doet. Ik weet dat je van mij houdt en dat ik van jou houd.” (p. 157)

en

“Bij de zus en de vriendin staan de menselijke relaties centraal. Zij voelt het verdriet van iedereen om haar heen. Ze ziet het verdriet in de ogen van de anderen als ze verteld dat haar lichaam pijn heeft, omdat niemand haar dat toewenst. Ze heeft het soms moeilijk, omdat ze door de pijn in de ogen van haar liefsten soms voorzichtig is met het delen van al haar verdriet. Zij kan de gevoelens van iedereen om haar heen bepalen. Zij bepaalt de agenda, zij bepaalt de momenten. Zij opent, zij doet dicht. En daar is ze zich van bewust. Zij weet dat ze niet altijd kwetsbaar kan zijn, omdat haar kwetsbaarheid iedereen om haar heen aantast, kwetsbaar maakt, verdrietig. Toch leert ze steeds vaker haar kwetsbaarheid te delen. Doordat zij de sfeer bepaalt, bepaalt zij ook hoe die kwetsbaarheid wordt opgepakt.” (p. 158)

Ook dit zijn stukjes tekst waar ik me in herken. Laura’s ziektebeeld is hier een stuk verder en definitiever dan dat van mij, dus dat staat er los van. Maar de relatie tussen ‘geest’ en lichaam, het ziek zijn los zien van wie je bent en er gefrustreerd maar tegelijkertijd begripvol en zelfs liefdevol naar kunnen kijken, dat is hetzelfde. Soms voelt het echt zo, alsof je lichaam met allemaal gekke stomme dingen bezig is, maar dat je weet dat het het niet expres doet en net zo hard aan het werk is als ‘jijzelf’. Does that make sense? 
De uitleg over de realisatie van het bepalen van de sfeer om je heen klinkt misschien wat logischer. Het is best ingewikkeld soms, om te weten dat er zoveel zorgen om jou heen draaien. Wat doe je daarmee? Verstop je je slecht-voel-momenten, omdat je gewoon zin hebt in een leuke dag met de mensen die er zijn? Met als mogelijk resultaat dat je onbedoelde ruimte creëert tussen jou en de anderen, en misschien een sacherijnig humeur omdat je je onbegrepen en lichamelijk k*t voelt? Of ben je er eerlijk over? Moet je voor de honderdste keer aangeven dat je niet je beste dag hebt, dingen afzeggen en mensen bezorgd maken? Het is maar lastig soms, om die gekke ongevraagde invloed op de mensen om je heen te hebben.

Laura sluit af met een hoofdstuk waarin ze schrijft dat ze hoopt dat ze mensen kan inspireren om hun leven te LEVEN. Om te doen waar je gelukkig van wordt. Niet later maar nu. Daar ben ik het natuurlijk ook mee eens. Verder vind ik het een beetje eng om dit review nu ook daadwerkelijk online te plaatsen. Veel ervan is nogal over de negatieve kant van ziek zijn en dat is een onderwerp waar ik ten eerste probeer niet vaak of lang aan te denken en ten tweede niet heel makkelijk over kan praten. Maar de afgelopen jaren heb ik geleerd dat het voor mijzelf en vooral ook voor de mensen om mij heen makkelijker is als ik laat weten wat er speelt. In mijn lichaam en ook juist mijn hoofd. Zo een boek vol beladen stukjes tekst leek opeens een goed middel om daarbij te helpen. Vergeet daarnaast niet dat deze quotes geselecteerd waren in een ziekenhuisbed; een kleine disclaimer ter verdediging van mijn optimisme en ook het verhaal van Laura Maaskant! Dus dat is dat. Nu kan ik verder alleen maar hopen dat ik niet word aangeklaagd voor plagiaat – hoeveel mag een mens kopiëren van boek naar blog?